Jaarlijks publiceert het bestuur van pensioenfonds ABP het jaarverslag met daarin opgenomen de jaarrekening, zeg maar het huishoudboekje. In het jaarverslag legt het bestuur verantwoording af over hun handelen, het beleid, de uitvoering daarvan en de financiële huishouding.
Sinds enkele jaren zijn pensioenfondsen wettelijk verplicht een Verantwoordingsorgaan (Vo) in te stellen, zeg maar een soort ondernemingsraad. Het bestuur legt periodiek verantwoording af aan het Vo en het Vo beoordeelt het handelen van het bestuur, het beleid van het fonds en de uitvoering daarvan. Daarnaast geeft het Vo gevraagd en ongevraagd advies.
Het VO beoordeelt of het beleid van het bestuur voldoet aan een evenwichtige belangenbehartiging van alle betrokken partijen. Dat zijn de deelnemers, werkgevers, werknemers en slapers die in het verleden pensioen hebben opgebouwd bij ABP. Een uitgebreide beschrijving van rechten en plichten van het Vo vindt u op deze website terug in het artikel van prof. Hans van Meerten, hoogleraar pensioenrecht aan de universiteit van Utrecht, link: https://bit.ly/3dq3TZe
De 48 leden van het Vo vertegenwoordigen de belangen van 3 miljoen werknemers, gepensioneerden en werkgevers die bij ABP zijn aangesloten. In het door vakbonden en werkgevers gedomineerde Vo zit een klein onafhankelijk orgaan de LvOP, Lijst voor Onafhankelijk Pensioentoezicht. De naam zegt het al, het is een niet-vakbondsorgaan en dat wekt op voorhand al vertrouwen. De LvOP in het Vo telt vijf leden die hun sporen hebben verdiend op gebied van ‘kennen en kunnen’. Dat zijn onder andere drs. Arend-Jan Boekestijn (voormalig VVD Kamerlid, universitair docent), mr. drs. Michael Visser (onderzoeker universiteit van Tilburg) en mevrouw mr. Petra van Straten (promovenda pensioenrecht Radboud universiteit).
Ieder jaar vermeldt het ABP-bestuur in het jaarverslag kort de vergaderpunten waarover overleg is gevoerd met het Vo en de uitkomsten daarvan. Veel woorden besteedt het bestuur aan de goede sfeer, de uitstekende onderlinge verstandhouding en de geweldige vooruitgang die is geboekt. Kritische noten van het Vo over het handelen van het ABP bestuur ontbreken vrijwel. Ook over het jaar 2019 zult u weinig kritische opmerkingen van het Vo terugvinden. Kortom, bon ton tussen het ABP-bestuur en het Vo.
Of ligt dat toch anders?
De LvOP heeft het handelen van het ABP-bestuur in 2019 als negatief beoordeeld, zo blijkt uit de podcast die op de website van LvOP beschikbaar is. Maar dat mocht van het bestuur niet worden opgenomen in het jaarverslag. In de concepttekst voor het jaarverslag dat de LvOP bij het bestuur inleverde schrijft het inspraakorgaan dat er bij ABP sprake is van een ernstige situatie, dat men kritisch is over de renteafdekking van beleggingen, de geringe transparantie van het ABP-bestuur, dat er een wankel financieel beleid wordt gevoerd, dat ABP relatief veel risico neemt, dat er een spanning bestaat tussen ambitie en realisatie, dat er geen vooruitgang is in complexiteitsreductie, dat het rendement op beleggingen in 2019 met 16,8% te laag is en 0,4% onder de benchmark ligt, dat de zekerheden die het ABP-bestuur aan deelnemers biedt onhoudbaar zijn, dat het beleggingsbeleid moet worden gewijzigd, dat de ambitie over duurzame beleggingen is vastgesteld door sociale partners en niet door deskundigen, dat de vereenvoudiging van het pensioenreglement is mislukt, enzovoorts.
Door dit alles ging een dikke rode streep van het bestuur. In een geheime vergadering zijn de kritische noten van LvOP gesneuveld.
Wanneer grijpt toezichthouder Autoriteit Consument & Markt in?
Frans Nijhof