Het had er al moeten zijn, dat advies van de Sociaal Economische Raad (SER) over het nieuwe pensioenstelsel. Het nieuwe stelsel was aangekondigd in het Regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ van Rutte III. Volgens het regeerakkoord komt er een nieuw pensioenstelsel met een nieuwe balans. Van abstracte aanspraken met teleurstellingen naar de opbouw van individueel pensioenvermogen, met behoud van collectieve risicodeling, meldt het regeerakkoord.
Dat advies komt er maar niet. Dat komt deels omdat pensioenfondsen zichzelf zien als een maatschappelijke organisatie waar je politiek kunt bedrijven, waar je loonpolitiek kunt opleggen, waar je kunt sjoemelen met franchises om bepaalde deelnemers een voordeel te gunnen, waar je kunt bepalen dat het beleggen van de miljarden aan pensioenpremies in bepaalde industrieën of landen niet is toegestaan, en dat we vooral groen moeten beleggen.
Een pensioenfonds is echter geen maatschappelijke organisatie, maar een financiële instelling net als banken en verzekeringsmaatschappijen. De primaire taak van een pensioenfonds is een zo hoog mogelijk rendement behalen op de € 1300 miljard ingelegde premies. Primaire taak is ook dat je als pensioenfonds je deelnemers volledige transparantie biedt. Geen achterkamertjes, geen geheime documenten, geen verhullende wartaal in pensioenreglementen. Dat je met het pensioengeld niet wilt beleggen in landen met zeer foute regimes valt alleszins te billijken. Maar waarom zouden pensioenfondsen niet mogen beleggen in kerncentrales of in Russisch gas?
De FNV ligt binnen de SER dwars om te komen tot een nieuw pensioenstelsel, dat recht doet aan de jongere generatie en de pensioenrechten van de oudere generatie respecteert. Door persoonlijke pensioenpotjes te vormen waar werkgevers en werknemers hun premies in storten. Dat wordt dan collectief belegd waardoor de risico’s worden gedeeld. De doorsneesystematiek verdwijnt, dus geen toezegging meer dat je bij pensionering levenslang dat bedrag zult ontvangen. Uit dat belegd vermogen kan dan te zijner tijd een pensioen worden aangekocht. Vrijheid, transparantie en risicodeling vormen de rode draad in het nieuwe stelsel. Dat ziet de FNV niet zitten. De huidige verplicht opgelegde solidariteit bij pensioenfondsen komt in het nieuwe stelsel in gedrang.
Binnen de SER bestaat de werknemersdelegatie uit 11 leden, die volledig wordt beheerst door de vakbond FNV die weer één op één gelieerd is aan de PvdA. Van de 11 SER- leden zijn er 7 toebedeeld aan de FNV, 2 aan het CNV en 2 aan VCP, de vakcentrale voor professionals. De 11 werknemersleden van de SER zijn onderling verdeeld over het nieuwe pensioenstelsel en dan vooral over de persoonlijke, individuele pensioenpot. Dat zien de 7 FNV-mensen in de SER niet zitten, net als de PvdA. Ook in de Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) zijn vier werknemersleden afgevaardigd waarvan de helft afkomstig is van de FNV. Onbegrijpelijk, omdat de FNV slechts 11 procent van de werkende bevolking vertegenwoordigt.
De politieke partijen die in Nederland de dienst uitmaken zijn het allang eens over het nieuwe pensioenstelsel, namelijk een eigen individuele pensioenpot die collectief wordt beheerd met deling van risico’s. VVD, Groen Links, D66, Christen Unie en SGP zijn vóór een persoonlijke pensioenpot, PvdA en 50 Plus zijn tegen. Bij het CDA en PVV is geen duidelijk standpunt te verkrijgen.
Het partijprogramma van de PvdA over de persoonlijke pensioenpot:
‘Individuele pensioenpotjes tasten de waarde van de totale belegging aan en zijn dus onverstandig. Het pensioenstelsel is collectief, maar in de huidige situatie delen we niet alles op een eerlijke manier. Mensen met een hoger inkomen leven gemiddeld 7 jaar langer en ontvangen daardoor meer pensioen dan mensen met de laagste inkomens. Deze ongelijkheid gaan we tegen door de franchise te verlagen.’
Zo meent de inmiddels gemarginaliseerde Partij van de Arbeid, via de FNV-leden bij de SER, de oude dogma’s als nivelleren en de ‘sterkste schouders’ te kunnen doordrukken en een fris en nieuw pensioenstelsel tegen te kunnen houden. Wie stopt dit gedram?
Frans Nijhof